Αρχαιολογικό Μουσείο Καρπάθου
Περιγραφή
Το αρχαιολογικό Μουσείο Καρπάθου θα στεγαστεί στη δυτική πτέρυγα του Eπαρχείου, κτηριακό συγκρότημα της περιόδου της Ιταλοκρατίας. Η έκθεση, που βρίσκεται στο τελικό στάδιο προετοιμασίας, προβλέπεται να εγκαινιαστεί στο τέλος του 2005.
Στην πρώτη αίθουσα θα γίνεται εισαγωγή στην έκθεση με τη βοήθεια χρονολογικού-ιστορικού διαγράμματος και προβολή διαφανειών με τα μνημεία του νησιού. Η ενότητα των προϊστορικών χρόνων θα περιλαμβάνει λίγα ευρήματα νεολιθικής εποχής (λεπίδες οψιανού, όστρακα και εκμαγείο λίθινου ειδωλίου γυναικείας θεότητας, σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο), ευρήματα από μινωική αγροικία στη νότια Κάρπαθο, ευρήματα από πρόσφατη ανασκαφή στο μινωικό /μυκηναϊκό οικισμό των Πηγαδίων, στην οποία αποκαλύφθηκαν τρεις κεραμικοί κλίβανοι, ταφικό σύνολο από τη νεκρόπολη του οικισμού, καθώς και αναπαράσταση τάφου της ΥΕ ΙΙΙΑ//ΙΙΙΒ εποχής από τις Βωνιές της Αρκάσας. Με αφορμή τα εκθέματα θα σχολιαστούν η αγροτική οικονομία και ζωή, οι εμπορικές και πολιτισμικές επαφές, η βιοτεχνική δραστηριότητα, η καθημερινή ζωή και τα ταφικά έθιμα και δοξασίες.
Στην δεύτερη ενότητα, των ιστορικών χρόνων, τα εκθέματα κατανέμονται γεωγραφικά στις τρεις αρχαίες πόλεις του νησιού, την Κάρπαθο (πιθανώς στο σημερινό Απέρι), την Αρκέσεια και την Βρυκούντα, και στο Ποτίδαιον, τα σημερινά Πηγάδια, επίνειο και εδαφικό εξάρτημα κατά τους ελληνιστικούς χρόνους της πόλεως Καρπάθου. Τα εκθέματα (κυρίως αγγεία ελληνιστικών χρόνων, τμήματα γεωμετρικών αγγείων και ταφικό σύνολο κλασικών χρόνων από το Απέρι, λίγα γλυπτά από το Πηγάδια, μακέτα της ρωμαϊκής δεξαμενής στα Ριά του Λευκού) θα συνοδεύουν κείμενα που θα αναφέρονται στην ιστορία του νησιού, την τοπογραφία των αρχαίων πόλεων, καθώς και σε σημαντικές ιστορικές επιγραφές της Καρπάθου.
Η τελευταία ενότητα θα περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά ευρήματα από τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές και οικισμούς της Καρπάθου (αγγεία, αμφορείς, νομίσματα, αρχιτεκτονικά μέλη, προβολή διαφανειών με ψηφιδωτά δάπεδα), με τη βοήθεια των οποίων θα τονίζεται η οικονομική και καλλιτεχνική άνθηση του νησιού αυτή την περίοδο. Αναφορά στη βυζαντινή Κάρπαθο θα γίνει με προβολή των σπάνιων ανεικονικών εκκλησιών της Ολύμπου (8ος-9ος αι.) και με την έκθεση, σε τεχνητή κόγχη, αποτοιχισμένης τοιχογραφίας με παράσταση Δέησης του 13ου αι. Την εικόνα θα συμπληρώνουν ιστορικά στοιχεία για την εποχή, κατά την οποία το νησί υπαγόταν στους Κορνάρους (14ος-16ος αι. ), την πειρατεία, την τοπογραφία του νησιού, όπως απεικονίζεται σε χάρτες περιηγητών του 15ου και 16ου αι.
Το Μνημείο
Στα Πηγάδια Καρπάθου, σε περίοπτη θέση, βρίσκεται το συγκρότημα των τριών κτηρίων του Επαρχείου Καρπάθου. Πρόκειται για χαρακτηριστικά κτήρια της εποχής της Ιταλοκρατίας που χτίστηκαν κατά τη χρονική περίοδο 1926-36. Έχουν επίπεδη στέγη και είναι φτιαγμένα με την μεικτή κατασκευή των Ιταλών (λιθοδομή με οριζόντια και κατακόρυφα στοιχεία από ελαφρά οπλισμένο σκυρόδεμα). Τα κτήρια αυτά αποτελούσαν το ιταλικό διοικητήριο και παρόμοια είχαν χτίσει οι Ιταλοί σε κάθε νησί της Δωδεκανήσου για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Σήμερα ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο.
Ανήκουν στην κατηγορία κτηρίων με χαρακτηριστικά «Διεθνούς Στυλ» και ορισμένα στοιχεία ανατολίτικου εκλεκτικισμού.
Πρόκειται για μία σύνθεση τριών κτηρίων, τοποθετημένων σε σχήμα Π, σχηματίζοντας και οριοθετώντας έτσι την πλατεία Αλεξάνδρου Παπάγου. Το κεντρικό κτήριο είναι ψηλότερο (έως 4 ορόφους), δεσπόζοντας έτσι με τον όγκο του και τη μορφολογία του. Τα άλλα δύο κτήρια, με τον όγκο τους (έως 2 ορόφους) και τη μορφολογία τους (πέρκολες στον όροφο κ.α.) πλαισιώνουν το κεντρικό χωρίς να το ανταγωνίζονται.
Και τα τρία κτήρια συνδέονται μεταξύ τους με ημιυπαίθριους χώρους και καμάρες, σχηματίζοντας έτσι ένα σύνολο που αγκαλιάζει την πλατεία. Ένα σύνολο με πολύ «δυνατή» κάτοψη και μορφολογία με πλήρη και κενά για το φως, τον αέρα και τη θέα. Παρατηρώντας το συγκρότημα από την πλατεία, διακρίνουμε τη συμμετρία και τον τονισμό του κεντρικού του άξονα, που είνια το ψηλότερο σημείο του κτηρίου, με το ρολόϊ και τον ιστό της σημαίας.
Το συγκρότημα χαρακτηρίσθηκε ως ιστορικό διατηρητέο το 1997, καθότι πρόκειται για αξιόλογα κτήρια της εποχής της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα και είναι σημαντικά για τη μελέτη της αρχιτεκτονικής.
Πληροφορίες: | Υπηρεσιακή Μονάδα: Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου Κάρπαθος Email: efadod@culture.gr |
---|