Αποκατάσταση ελληνιστικού πύργου Ρω Καστελλορίζου

ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ

24/12/2010 - 30/06/2014

Η βραχονησίδα Ρω βρίσκεται σε απόσταση 5 μιλίων δυτικά του Καστελλορίζου. Το αρχαίο οχυρό της ανήκει στο δίκτυο των στρατιωτικών παρατηρητηρίων, που χρησιμοποιήθηκαν από το Ροδιακό κράτος για τον έλεγχο των θαλασσών. Ο κεντρικός ορθογώνιος πύργος-φρυκτώριο, σώζεται σε ύψος 4 μ. και περικλείεται από δύο εξωτερικούς περιβόλους (4ος αι. π.Χ.). Είναι χτισμένος με το ισόδομο σύστημα τοιχοποιΐας, εκτός από την ανατολική πλευρά, η οποία είναι ανακατασκευασμένη με αρχαίο υλικό σε δεύτερη χρήση, με κονιάματα και κεραμίδια στους αρμούς. Στο εσωτερικό του χώρου έχει λαξευθεί δεξαμενή συλλογής ομβρίων. Ο πύργος χρησιμοποιήθηκε την νεότερη εποχή από τον Λάμπρο Κατσώνη και πιθανώς τότε χρονολογούνται συμπληρώσεις στις ράχες των τοίχων από μικρότερους λίθους.
Το 1998 κατέρρευσε τμήμα της βορειοανατολικής γωνίας του κεντρικού πύργου, προκλήθηκαν ρωγμές στη βορειοδυτική γωνία και ο βόρειος τοίχος σε μεγάλο μήκος παρουσίαζε σημαντική απόκλιση από την κατακόρυφο.

Την περίοδο 2000 – 2005, με χρηματοδότηση του Υπουργείου Αιγαίου αρχικά και κατόπιν του Υπουργείου Πολιτισμού, πραγματοποιήθηκε η τοπογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση του μνημείου και η εκπόνηση της μελέτης αποκατάστασης και στατικής επάρκειας. Παράλληλα αφαιρέθηκε η επίχωση και οι λιθοσωροί που είχαν συσσωρευθεί στα νεότερα χρόνια στο εσωτερικό του πύργου και ασκούσαν ωθήσεις στον βόρειο τοίχο του κτίσματος και τοποθετήθηκε περίφραξη. Το 2005 αποκαταστάθηκε η παραμόρφωση της βόρειας πλευράς του πύργου με αποσυναρμολόγηση και ανάταξη των λιθοπλίνθων και τοποθετήθηκαν μεταλλικές ενισχύσεις στη δυτική γωνία και σύστημα απορροής των ομβρίων.

Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης και νήσων Αιγαίου 2007-2013 (ΕΣΠΑ), αναστηλώθηκε η βορειοανατολική γωνία του πύργου, η οποία είχε καταρρεύσει και το οικοδομικό της υλικό είχε κυλήσει στον γκρεμό. Η γωνία αποκαταστάθηκε σε ύψος πέντε δόμων στην ανατολική πλευρά και τεσσάρων στην βόρεια, με επαναχρησιμοποίηση 25 αρχαίων λίθων. Στον 5ο δόμο επανατοποθετήθηκε μόνο ο λίθος της ανατολικής πλευράς, που επιτρέπει την ανασύσταση του κατωφλίου και της εισόδου (Ε5). Για την πραγματοποίηση του έργου ανελκύστηκαν περίπου 30 λίθοι από το γκρεμό και χρησιμοποιήθηκε καινούριος λίθος για την αντικατάσταση των μελών που δεν ήταν δυνατό να εξευρεθούν. Επίσης συμπληρώθηκαν λίθοι στην ανώτερη στρώση της νοτιοανατολικής γωνίας και στη δυτική πλευρά του νότιου τοίχου του μνημείου, είτε με επανατοποθέτηση των πεσμένων λιθοπλίνθων είτε με συμπλήρωση με νέο λίθο και τεχνητό από κονίαμα.

Η δεξαμενή του πύργου καθαρίστηκε από τα απορρίμματα, τους πεσμένους λίθους και τις φερτές επιχώσεις, το κονίαμα στερεώθηκε και αποκαταστάθηκε το πετρόκτιστο περιχείλωμα που είχε αποξηλωθεί. Στο μνημείο τοποθετήθηκε περίφραξη από σταθερό πλέγμα. Το μονοπάτι διαμορφώθηκε στα δύσκολα σημεία με εξομάλυνση του βράχου και επίστρωση τσιμέντου, για τη διέλευση των εργοταξιακών μηχανημάτων. Δύο ενημερωτικές πινακίδες από επισμαλτωμένη ηφαιστειογενή πέτρα (πυρολάβα) τοποθετήθηκαν στο λιμάνι του Αγίου Γεωργίου για τους επισκέπτες που δεν επιθυμούν να ανέβουν στον χώρο.

Υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 (Επιχειρησιακό πρόγραμμα Κρήτης και νήσων Αιγαίου)​